Խաչվերացի տօնը բացի հանդիսաւոր Սուրբ Պատարագով նշուելէ, մեծ հանդիսութեամբ կը տօնախմբուի նոյն օրուայ երեկոյեան ժամերգութեան ժամանակ, որու ընթացքին պատուանդանի մը վրայ կը տեղադրուի մեծադիր խաչ մը (յաճախ Խաչափայտի մասունքով), որ կը զարդարուի անուշաբոյր ռեհանով և ծաղիկներով: Աւանդութեան համաձայն, երբ Քրիստոսի Խաչափայտը գերութենէն կը վերադարձնեն, անիկա պատուած էր ռեհանի ծիլերով և տերևներով, որու շնորհիւ փայտը զերծ մնացած է փճանալէն և անուշահոտութիւն տարածած է:Բայց նաեւ ռեհանը որպէս բոյս ունի անուշահոտ բուրմունք եւ մշտադալարութիւն. անոր մէջ Եկեղեցին տեսած է յատուկ խորհրդանիշը Քրիստոնէութեան յաւերժականութեան եւ բուրումնաւէտութիւնը՝ յաւիտենական կեանքին։
Ժամերգութեան ընթացքին Աւետարաններու ընթերցումով, շարականներու երգակցութեամբ, հանդիսաւոր թափօրով ռեհանով զարդարուած Սուրբ Խաչը վերամբարձ կը պտտցնեն եկեղեցւոյ շուրջ, իսկ թափօրապետ եկեղեցականը վարդաջուր կը սրսկէ ներկայ հաւատացեալներու վրայ և կ՚օրհնէ խաչի նշանով՝ Աստուծմէ հայցելով խաղաղութիւն ու բարօրութիւն աշխարհին: Յաւարտ եկեղեցական արարողութեանց` օրհնուած ռեհանը կը բաշխուի հաւատացեալ ժողովուրդին` իբրեւ խաչի կենարար օրհնութիւն:
La fête de l’Exaltation de la Sainte Croix est célébrée au cours de la messe du dimanche matin et est également fêtée durant l’office des Vêpres de l’après-midi. Durant l’office, une grande Croix (souvent une relique de la Croix) est installée sur un piédestal garni de basilic et de fleurs. Selon la tradition, lorsque la Croix du Christ a été reconquise, elle était parée de bourgeons et de fleurs de basilic grâce auquel le bois est resté protégé et parfumé par son odeur suave. Le basilic en tant que plante a un doux parfum, il possède également la particularité d’être constamment vert. Cette particularité est considérée comme un sacrement important pour l’église qui l’interprète comme pérennité et vie éternelle.
Durant l’office, pendant la lecture des évangiles et l’interprétation des cantiques, la procession de la Sainte Croix, parée de basilic, fait le tour de l’église et l’on procède à la bénédiction des champs et des quatre points cardinaux. Le prêtre asperge aussi les croyants d’eau de rose tout en les bénissant par le signe de la croix et demande paix et prospérité à Dieu. A la fin de la cérémonie, le basilic béni est distribué aux fidèles comme bénédiction de la Croix.
